Drugi panel dyskusyjny podczas opolskiego posiedzenia Konwentu Marszałków dotyczył nowych propozycji w dziedzinie gospodarki wodno-ściekowej. Wiceminister środowiska Stanisław Gawłowski podkreślał, że graniczną dla nas datą, wynikającą z traktatu akcesyjnego jest rok 2015, do którego Polska powinna osiągnąć określone parametry czystości wód. – Inwestycje, które zostały zgłoszone jako te, które należy zrealizować do tego roku, kosztowałyby około 70 mld złotych. To jest niewykonalne, dlatego trzeba urealnić te plany – mówił minister. Dlatego też minister, wraz z prezesem Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej Leszkiem Karwowskim, przedstawili propozycje, jakie zostały zawarte w aktualizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
Minister zwracał uwagę na fakt, że samorządy gminne często naciskają na wyznaczanie aglomeracji wodno-ściekowych, argumentując to otrzymanymi obietnicami sfinansowania takich inwestycji. - Chcę przestrzec przed takim myśleniem. Budowa kanalizacji na obszarach mało zurbanizowanych jest nieefektywna i nieekonomiczna, trzeba szukać innych rozwiązań oczyszczania ścieków – mówił Stanisław Gawłowski. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej przeanalizował wszystkie zgłoszone aglomeracje i wskazał wśród nich priorytetowe, które zabezpieczają 97% RLM dla wypełnienia wymogów traktatu. Koszt tych inwestycji to około 30 mld zł i na ich realizacji trzeba się skupić. Aglomeracje, które nie stanowią priorytetów, powinny być realizowane tylko w miarę dostępnych funduszy.
Leszek Karwowski zwracał marszałkom uwagę na to, by minimalizować opóźnienia inwestycji, które przybliżają nas do wypełnienia wymogów traktatu. - Skutkiem opóźnień mogą być kary związane z niedotrzymaniem zapisów traktatu, mogą być podwyższone opłaty za korzystanie ze środowisko – przestrzegał prezes KZGW. Marszałek Józef Sebesta, podsumowując ten temat powiedział, że zapisy traktatu są nieubłagane i województwa muszą zrobić wszystko, żeby określonych terminów dotrzymywać.
Podczas posiedzenia zaprezentowano także propozycje zapisów do Narodowej Strategii Gospodarowania Wodami. Minister Stanisław Gawłowski podkreślił, że dziś zapisy te są na etapie dyskusji międzyresortowej i decyzja o tym, w jakim kierunku pójść – czy wybrać wariant samorządowy czy nadal realizować rządowy – jeszcze nie zapadła. Podczas Konwentu propozycje nowych rozwiązań przedstawili zaproszeni przez ministra eksperci – profesorowie Janusz Zaleski i Elżbieta Nachlik. Profesor Elżbieta Nachlik mówiła, że aby realizować rozwój gospodarki wodnej w zgodzie z wymogami unijnymi , wymaga to integracji przestrzennej, należy także gospodarkę wodną traktować horyzontalnie .
Profesor Janusz Zaleski przedstawił natomiast nową koncepcję układu instytucjonalnego, zakładającego Usamorządowienie zarządzania gospodarką wodną . Przedstawił propozycję utworzenia obligatoryjnych związków samorządów dorzeczy Odry i Wisły, które byłyby wyposażone w kompetencje zarządcze, administracyjne i inwestycyjne. Strona rządowa sprawowałaby wtedy jedynie funkcje inspekcyjne i kontrolne w zakresie zarządzania wodami. Związki dorzeczy miałyby osobowość prawną, samorządy województw przejęłyby zadania wraz z finansowaniem związków dorzeczy (propozycja to forma subwencji). – To propozycja , którą kierujemy do dyskusji publicznej, proponując rozdzielenie zarządzania majątkiem od zarządzania wodami – mówił Janusz Zaleski.
Marszałkowie, dyskutując nad tymi propozycjami byli zgodni, że problem zacznie się w momencie określenia finansów nowego układu instytucjonalnego. Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak mówił m.in. że koncepcja związków dorzeczy jest dość spójna i logiczna koncepcja. - Mamy jednak już doświadczenia związków samorządowych w dziedzinie przewozów regionalnych, dlatego dość czarno widzę finansowanie tak dużych zadań , jakie pojawią się w sferze gospodarki wodnej, przez samorządy – mówił. Marszałek Józef Sebesta podsumowując tę dyskusję podkreślał, że podczas tego posiedzenia zaprezentowano całkiem nowe podejście, daleko inne od istniejących rozwiązań, dlatego należy to traktować dopiero jako początek dyskusji nad wypracowaniem ostatecznej koncepcji funkcjonowania tej dziedziny naszego życia.
